Nieuwsgierig naar geheimzinnige waterkelders, half verstopte bunkers en overwoekerde remises in een bijzonder landschap waarin ook hedendaagse kunst en historische beelden te ontdekken zijn?
Stap op de fiets voor deze bijzondere route langs de forten van Rivierenland. De eerste helft van de route kom je langs deze historische landmarken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, de tweede helft doorkruis je aardbeienstad Zaltbommel en fruitrijk Betuwe.
Nieuwe Hollandse Waterlinie
Deze Nieuwe Hollandse Waterlinie heeft zijn sporten nagelaten in de oorlogsgeschiedenis en het landschap van Nederland. De 85 kilometer lange linie moest ons landje beschermen tegen invallen van buitenaf. Er bevinden zich zo’n 50 forten langs de Waterlinie, waarvan enkele in Rivierenland gevestigd zijn.
Bekijk hier de video van de Kennisplekken Nieuwe Hollandse Waterlinie from RBT Rivierenland on Vimeo.
De fortenroute
Je begint de route bij Werk aan het Spoel. Werk aan het Spoel is aangelegd in 1815 als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het Werk bestaat uit een aantal fortificaties die de inlaatsluis van de Lek moesten beschermen. Met deze sluis kon een deel van het land tussen Lek en Linge onder water worden gezet.
Vervolgens kom je voorbij Fort Everdingen. Fort Everdingen werd tussen 1842 en 1847 gebouwd op de plek waar de Lekdijk en Diefdijk bij Everdingen samenkomen. Er zijn drie sluizen bij het fort, die inundantie van de polder tussen de Diefdijk en Culemborg mogelijk maakt. Zo moest voorkomen worden dat vijandelijke legers via de Lekdijk of de rivier door de waterlinie heen konden breken.
Onderweg naar het volgende fort stuit je op de restanten van de doorgezaagde bunker, ofwel Bunker 599, een groepsschuilplaats uit 1940. In 2010 werd de bunker in twee delen gezaagd, waarbij een tussenstuk van ongeveer een meter breed werd verwijderd. Het duurde vier weken voordat de bunker volledig doorgezaagd was.
Iets verderop vind je het Fort Werk op de Spoordijk. Deze werd gebouwd tussen 1880 en 1885 op de plek waar de spoorlijn de Diefdijk kruist. Het verdedigingswerk werd aangelegd om de toegang naar het achterland te kunnen afgrendelen.
Onze volgende stop is KunstFort Asperen, gebouwd als een zogeheten torenfort. Sinds 1981 is het fort bekend om zijn culturele evenementen en is daarom ook omgedoopt tot KunstFort. Fort Asperen is hiermee het eerste fort van de Hollandse Waterlinie met een culturele bestemming.
We vervolgen de weg naar het GeoFort, in 1878 gebouwd als Fort bij de Nieuwe Steeg of Fort bij Herwijnen. Het fort beschermde een stuk land waar het niet mogelijk was deze onder water te laten lopen. Vandaag de dag is er een educatief science center in gevestigd.
Strategisch gelegen aan de Waal is Fort Vuren. Dit fort diende te voorkomen dat de vijand via de Waal alsnog het binnenland binnen drong. Het fort werd gebouwd in 1848. Vandaag de dag is er een B&B en restaurant in gevestigd.
Aan de overkant van het water vinden we een van de bekendste kastelen van Nederland: Slot Loevestein. Het kasteel werd in 1361 gebouwd door ridder Dirc Loef van Horne, die de ligging bij de Maas en de Waal strategisch uitkoos. Later werd het kasteel toegevoegd aan de (Nieuwe) Hollandse Waterlinie. Nu vind je er een museum.
We eindigen de fortentocht bij Batterij onder Brakel. Een eenvoudig fort uit 1879 dat ervoor moest zorgen dat Loevestein niet onder voor kwam te liggen en dat de indundatievelden bewaakt werden.
De terugweg
Op de terugweg fiets je door de prachtige Betuwe. Onderweg kom je onder meer langs Heerlijkheid Mariënwaerdt, waar je kunt genieten van verse streekproducten.
Lees meer
